Bằng Cả tỏa sáng nét du lịch lễ hội

Bằng Cả là một xã miền núi, nằm ở phía Tây thành phố Hạ Long. Diện tích tự nhiên 3.208,35 ha. Địa giới hành chính của xã được chia thành 3 thôn, dân số có 512 hộ, với 1.876 nhân khẩu. Xã có 5 dân tộc cùng sinh sống, trong đó người dân tộc thiểu số chiếm trên 97%, người Dao Thanh Y chiếm 92%, còn lại là các dân tộc Kinh, Hoa, Tày và Sán Dìu.

Hội làng Bằng Cả đông đảo người dân địa phương và du khách thập phương đến dự.

Từ lâu Lễ cấp sắc là một phong tục không thể thiếu của nam giới người Dao Thanh Y xã Bằng Cả. Đây là tập quán xã hội đặc sắc do người Dao Thanh Y sáng tạo ra và bảo tồn gìn giữ phát huy giá trị trong nhiều thế kỷ đã qua. Lễ cấp sắc hay còn gọi là lễ đặt tên đối với người con trai Dao Thanh Y dù có nhiều tuổi đến đâu, mà chưa trải qua lễ cấp sắc coi như chưa có tên, chưa ghi danh vào gia phả của dòng tộc. Do đó, người đàn ông Dao Thanh Y đã qua cấp sắc mới được coi là người trưởng thành, khẳng định với dòng tộc, tổ tiên về vị trí, vai trò của người đàn ông trong gia đình, mới đủ tư cách thắp hương bàn thờ và có thể đi cúng cầu may, cầu mùa cho hàng xóm, khi chết được về đoàn tụ với tổ tiên.

Để chuẩn bị cho lễ cấp sắc, từ trước đó gia đình đã đi thông báo cho bà con, xóm láng trong thôn, xã về sự việc trọng đại đối với gia đình và mời mọi người đến để chia vui, chúc mừng với gia đình. Đặc biệt, gia đình mời các thầy cúng giỏi, các bà hát hay trong làng đến để làm Lễ.

Khách du lịch trải nghiệm giã bánh dày.

Lễ cấp sắc thường trải qua 13 tiết lễ, các tiết lễ chủ yếu là cúng tổ tiên, cúng Ngọc Hoàng, Bàn Vương… tại đây các thầy thay phiên nhau nhảy múa quanh người được cấp sắc, tiếng trống, chiêng khua vang cùng những lời cúng, khấn với mục đích tiễu trừ những tà yêu, ác khí, dịch bệnh ra khỏi gia đình. Đặc biệt, trong Lễ cấp sắc tộc người Dao Thanh Y xã Bằng Cả, bên cạnh những lời cúng, khấn của các thầy cúng thì các bà hát cấp sắc (thường là 4 bà) ngồi bên cạnh hát đu đưa, mục đích hát đu đưa về cõi âm cho ông bà tổ tiên ngủ ngon, cầu mong ông bà tổ tiên phù hộ cho chủ nhà làm ăn thịnh vượng, các thầy cúng làm tốt lễ cấp sắc…

Khách du lịch trải nghiệm kỹ thuật thêu thùa của người Dao Thanh Y xã Bằng Cả.

Kết thúc buổi lễ, các thầy cúng, chủ nhà cùng người được cấp sắc vào nhà, tại đây các thầy cúng làm lễ cúng tạ ơn tổ tiên, thần thánh đã ủng hộ, cho phép các thầy.

làm lễ cấp sắc và ban phát cho người được cấp sắc và kể từ đây người thụ lễ đã được coi như một người đàn ông trưởng thành hoàn toàn về thể chất cũng như tâm linh.

Các cô gái người Dao trẻ làm quen với hoạt động dịch vụ du lịch, giới thiệu sản phẩm rượu Bâu nổi danh thương hiệu trong và ngoài tỉnh của xã Bằng Cả.

Lễ cấp sắc của Dao Thanh Y luôn được cả cộng đồng coi trọng và giữ gìn vừa thể hiện được những nét đẹp và các giá trị văn hóa, tinh thần dân tộc, vừa thể hiện tín ngưỡng tâm linh, đồng thời phát giá trị bản sắc văn hoá đặc trưng của người Dao Thanh y, góp phần xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.

Trong kho tàng di sản văn hóa của thành phố Hạ Long, Lễ cấp sắc của người Dao Thanh Y, xã Bằng Cả, nay được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia. Đặc biệt là Hội làng Bằng Cả, ngày hội đoàn

kết của các dân tộc tại khu vực các xã trên địa bàn Thành phố, mang đậm bản sắc của đồng bào người Dao Thanh Y, có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong đời sống văn hóa tinh thần của nhân dân.

Thường lệ, vào ngày mùng một, tháng hai Âm lịch hằng năm thì từ các cụ già làng, trưởng bản và bà con nhân dân, dù đang học tập, lao động ở bất cứ mọi miền của Tổ quốc đều nhớ về quê hương trong ngày Hội Làng. Mở hội nhằm cầu tài cầu lộc, cầu cho mưa thuận gió hoà, mùa màng tốt tươi, cầu cho mọi người đều mạnh khỏe, hạnh phúc, con cháu chăm ngoan, học giỏi, làm ăn phát đạt. Hội làng nhằm tạo đà cho một năm mới, khí thế mới, học tập, lao động, sản xuất hiệu quả, thực hiện hoàn thành tốt các chỉ tiêu, nhiệm vụ chính trị, kinh tế - xã hội đề ra. Đồng thời, thể hiện sự giao lưu đoàn kết, gắn bó chung sức xây dựng cuộc sống ấm no, hạnh phúc. Bản sắc văn hóa của người Dao Thanh Y Bằng Cả đã và đang được người dân duy trì phát huy và được lưu truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác và có tính lan tỏa mạnh mẽ trong đời sống văn hóa của cộng đồng và được cấp ủy, chính quyền các cấp quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo.

Năm 2025, là năm đầu tiên Lễ hội tổ chức với quy mô cấp Thành phố theo Đề án Hạ Long - Thành phố Lễ hội, nhằm bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống, đồng thời góp phần quảng bá hình ảnh văn hóa người Dao Thanh Y, xã Bằng Cả và nhân dân các dân tộc thành phố Hạ Long. Hội làng được tổ chức với nhiều hoạt động phong phú, ý nghĩa như: Nghi lễ theo phong tục tập quán địa phương, chương trình nghệ thuật đặc sắc; giao lưu nhảy sạp, ném còn, trình diễn thuê hoạ tiết trang phục truyền thống; tham quan các gian hàng trưng bày sản phẩm nông sản, ẩm thực địa phương; tổ chức giải bóng đá nữ dân tộc, các môn thi: Bắn nỏ, đẩy gậy, kéo co... nhằm tôn vinh giá trị văn hóa, lịch sử, tâm linh và tạo cơ hội giao lưu, gắn kết cộng đồng.

Thành phố Hạ Long tổ chức lễ công bố Di sản văn hoá phi vật thể Quốc gia đối với Lễ cấp sắc người Dao Thanh Y, Hội làng Bằng Cả đã trở thành nét đẹp văn hoá truyền thống của người Dao Thanh Y; là sản phẩm kết tinh từ tâm hồn, trí tuệ, tài năng, cốt cách và đạo lý của bao thế hệ trong quá trình sống, lao động, xây dựng và bảo vệ quê hương. Hằng năm cứ mỗi độ xuân về, hàng triệu nhân dân, du khách, những người con của đồng bào dân tộc Dao Thanh Y lại trẩy hội về với xóm làng. Về với Hội Làng là về với chính mình, về với cội nguồn, để tỏ lòng thành kính tổ tiên, các vị thành hoàng làng, cầu mong cho mọi người, mọi nhà một năm mới đủ đầy, ấm no hạnh phúc. Hội làng Bằng Cả hàng năm nhắc nhở các thế hệ cháu con phải luôn nhớ về cội nguồn dân tộc, giữ gìn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống quý báu mà tổ tiên để lại.

Hội làng xã Bằng Cả-Lễ kết hợp với Hội tỏa sáng nét đẹp văn hóa, nâng cao đời sống tinh thần nhân dân, giữ gìn nét đẹp văn hóa truyền thống dân tộc; đồng thời là sản phẩm du lịch đặc sắc, nhịp cầu giao thương mua bán nông sản thực phẩm, thúc đẩy sản xuất hàng hóa, dịch vụ thương mại...vì mục tiêu phát triển kinh tế xã hội ở nông thôn vùng núi.

Vũ Phong Cầm